Vietnamese Transcript
Thuỳ Dương Interview: June 3, 2021
Interviewer: Nhu Le
Nhu Le: Trước hết, bạn có thể giới thiệu về bản thân gồm tên, và hiện tại bạn đang làm công việc gì tại Portland được không?
Thuỳ Dương: Mình tên là Thuỳ Dương, hiện tại đang làm công tại một tiệm trà sữa.
NL: Lúc trước ba mẹ bạn hoặc bạn lớn lên ở đâu tại Việt Nam?
TD: Lúc trước nguyên gia đình ở Tiền Giang - Mỹ Tho, khu Bình Đức.
NL: Lý do tại sao gia đình hoặc bản thân bạn quyết định rời quê hương và đến Hoa Kỳ? Cơ duyên nào đã mang bạn đến với thành phố Portland? Tại sao bạn đến và sống tại thành phố Portland này mà không phải thành phố khác?
TD: Thật sự Dì hai, bà Ngoại, và Cậu Năm vượt biên qua đây rồi bão lãnh qua thì ở đây thôi. Chứ cũng không phải là có cơ duyên gì
NL: Lúc ba mẹ của bạn rời Việt Nam là bao nhiêu tuổi? Họ có bao giờ chia sẻ về cảm xúc hoặc suy nghĩ của họ, khi họ rời đi không?
TD: Lúc ba mẹ rời Việt Nam là cỡ 30 mấy gần 40 tuổi, khoảng 10 năm về trước.
Cũng buồn, dù gì cũng là quê hương thì bỏ đi cũng buồn. Nhất là Ông Bà Nội thì lớn tuổi ở bên Việt Nam, không có cơ hội về thăm nhiều nên cũng buồn. Nhưng ở bên Việt Nam thì kinh tế khó khăn không có thể nào kiếm tiền nuôi gia đình cho được đầy đủ nên quyết định đi qua đây. Qua đây rồi thì hơn 5 năm chưa được về Việt Nam nên có một lần bà Nội bệnh nên phải đi về.
Khi đi về một lần rồi là lần sau bà Nội mất. Một năm kế tiếp là ông Nội mất. Bởi lý do đó nên cha mẹ cũng buổn, nhưng mà cha mẹ của mình muốn tương lai của mình được tốt hơn.
NL: Ấn tượng đầu tiên của bạn về Portland là gì?
TD: Lúc đó cũng mới lắm, tại từ trước đến giờ ở dưới quê - Bình Đức Mỹ Tho Tiền Giang chứ cũng không phải là thành phố lớn nên khi qua đây thì thấy gì cũng khác. Bước qua nước của người ta mà cũng không biết ngôn ngữ bên đây nữa. Nó gần như mình đang lọt vào một thế giới khác vậy.
NL: Khi bạn trên đường đi từ Việt Nam qua đây, bạn hoặc gia đình có gặp khó khăn nào không? Hoặc bạn có kỷ niệm đáng nhớ nào không?
TD: Đi từ Việt Nam qua bên Mỹ thì có ghé ngang Nhật. Thật sự cũng không biết gì, tiếng Anh tiếng U làm gì biết? Nên cũng mò mò chung quanh vậy thôi. Cũng may là có bà chị, biết Tiếng Anh chút xíu nên cũng dẫn mình từ chỗ này sang chỗ kia nhưng mà thật sự cũng không phải là sung sướng gì mấy.
Xong rồi cũng ấn tượng tại vì bên Nhật có những điều mới lạ. Gặp mình dưới quê nữa, thấy mấy cái cầu thang máy ở bên Nhật thì thấy cũng hay hay bởi vì nó giúp mình đứng một chỗ không có bị mỏi chân. Rồi cũng chạy xung quanh đó chơi rồi đến giờ thì về chỗ để lên máy bay thôi. Mà nhớ đi đến đó thì lại nằm lai liệt (cười). Tại vì mệt quá, đi đến mấy tiếng đồng hồ.
NL: Bạn nghĩ về sinh hoạt, môi trường, khí hậu của Portland như thế nào?
TD: Sinh hoạt của Portland nếu so với Việt Nam thì không có vui cho lắm. Nói chung là cũng có nhiều hoạt động để mình tham gia nhưng không có nhiều, cũng không thường xuyên. Nếu so với Việt Nam thì bên đây không có vui bằng. Đến nỗi buổi tối chẳng hạn. Ví dụ mình muốn đi ăn khuya, hoặc đi đâu thì cũng không có chỗ nào mở cửa trể hết. Ở nhà không - cũng
không làm gì hết.
Môi trường thì thoải mái, khí hậu cũng thoải mái. Mùa đông thì hơi lạnh chút xíu thôi - không đi xuống khu vực downtown thì nó sẽ ổn hơn (cười). Còn nếu bị bắt xuống downtown thì nó hơi lạnh.
NL: Xin bạn miêu tả khu dân cư của bạn tại Portland khi quý vị mới bước chân tới đây. Điều bất ngờ, đáng nhớ nhất của bạn là gì?
TD: Hồi đó thì ở đường Southeast 82nd gần trường tiểu học Kelly. Nói chung khu vực đó - mình cũng không nhớ nhiều. Nhưng mà nói chung thì mạnh ai lo nhà nấy thôi. Không có giống như bên Việt Nam mà “tối lửa tắt đèn có nhau.” Mạnh nhà nào, nhà đó sáng - thế thôi. Còn ở bên Việt Nam thì thân thương hơn. Bên Việt Nam thì mình còn biết “bà Ba,” “Bà Bảy" kế bên nhà rồi cũng biết cô bán trứng hột vịt lộn đầu đường cũng vậy. Bên đây thì mình không có biết một ai hết nhưng mà đáng nhớ nhất là khi mình bước vào ở trong một căn nhà, mỗi một nhà là cha mẹ với con cháu. Một nhà là khoảng từ ba đến bốn người chia ra ở trong một phòng.
Bởi vì hồi lúc mới qua thì không có tiền để dọn ra ở riêng. Cũng như chưa biết một cái gì hết nên mới ở chung. Rất lả nhỏ nhưng cũng vui bởi vì dù sao thời gian đó mình còn có thể dành thời
gian cho nhau nhiều hơn. Bây giờ thì ai ở nhà nấy, mỗi tháng thì gặp nhau một lần chứ không có thường xuyên. (Cười)
NL: Bản thân bạn, khi mới bước chân đến Hoa Kỳ nói chung và Portland nói riêng, thì bạn có điều gì cảm thấy bỡ ngỡ không?
TD: Bỡ ngỡ là về ngôn ngữ tiếng Anh - ở bên Việt Nam thì cũng không có cơ hội để trau dồi nhiều kiến thức nữa. Mới học lớp bốn xong là phải qua đây rồi nên tiếng anh cũng không biết. Những người bằng tuổi của mình còn có đứa có cơ hội để học tiếng Anh còn mình thì không có được. Thứ hai là mình sinh vào tháng 11 nên khi qua đây thì nhà trường bắt phải học lại một lớp tức là lớp ba. Nhưng mà cảm thấy rất là vô lý bởi vì bên Việt Nam mình đã học xong lớp ba rồi thì tại sao bây giờ lại bắt mình học lại? Cũng hên là nhà trường dễ chịu, nên nếu mà mình muốn học lớp bốn thì học. Nếu mà cuối năm học thi OAKS Test mà đậu, thì sẽ cho lên lớp tiếp. Còn không đậu thì sẽ học lại một năm nữa. Hên là lúc thi thì kết quả đủ mức điểm để lên lớp luôn. Nói chung là bỡ ngỡ qua cái cách họ chia khối lớp. Nếu mà sinh vào tháng 8 đến tháng 11 là bắt buộc phải ở lại một lớp. Theo mình thấy thì cũng không công bằng cho lắm nhưng mà nếu mình nhảy lớp được thì cứ nhảy thôi.
NL: Bạn có chứng kiến những khó khăn, thử thách mà cha mẹ bạn gặp phải khi mới đến Hoa Kỳ không?
TD: Có chứ. Qua đây thì không biết lái xe, tiếng Anh cũng không biết. Khó khăn nhất mà mình có thể chứng kiến là khi mẹ của mình thi bằng lái xe mà thi khoảng chín lần mới đậu. Tại vì không biết tiếng Anh mà khi nghe người ta nói chuyện bằng tiếng Anh thì cũng sợ rồi quýnh lên. Sau đó thì phải thi lại 9 lần rồi mới bắt đầu được lái xe. Khi nhận thư từ thì phải nhờ cô Út
đọc giùm xong Cô Út nói là, “Bây giờ phải bắt mấy đứa nhỏ tự đọc đi, chứ không lẻ nhờ Út dịch hoài.”
Xong rồi mới bắt đầu tự học này nọ - tự thông dịch thư từ. Ban đầu mình cũng không thích cho lắm nên cứ tự hỏi là tại sao mình phải thông dịch. Nhưng mà bây giờ thì hiểu rồi, mình không đọc thì làm sao mình biết mình có cái gì, có thiếu tiền, thiếu nợ gì hay không.
NL: Khi mới qua đây, bạn có cảm thấy bị cô lập không? Và hiện giờ, bạn đã làm quen dần với cuộc sống tại Mỹ chưa?
TD: Lâu lâu cũng cảm thấy cô lập nhưng biết làm sao giờ. Mình phải làm quen dần thôi. Mới qua thì tiếng Anh không biết, bản thân mình thì cũng không có thân với ai hết. Có chơi thân nhưng mà đa số là con trai nên họ cũng không hiểu được mình nên khi lên Trung Học Đệ Nhất Cấp thì cũng im re. Xong cũng hên là gặp, biết được đến một bạn tên Thu rồi Thu cũng giúp đỡ.
Bản thân mình cũng nói chuyện và cởi mở hơn. Nhưng nếu muốn cởi mở để làm quen với cuộc sống của Mỹ thì theo mình thấy là nên đi làm để tiếp xúc với người Mỹ nhiều hơn để mình cảm nhận được cái sự khác biệt và tự tin hơn. Nếu mà ở trong Cộng Đồng Việt Nam hoài thì cũng không tốt. Khi mình qua đây thì mình nên hoà nhập với những người Mỹ để mình có thể làm quen và tự tin hơn khi giao tiếp.
NL: Giữa môi trường giáo dục tại Hoa Kỳ và nền giáo dục của Việt Nam, thì bạn thấy có sự khác biệt nào không?
TD: Có chứ - khác biệt nhiều lắm. Ở bên Việt Nam, dù không học hết tới lớp 12 nhưng mà mình cũng hiểu được những cái khó khăn. Nền giáo dục bên Việt Nam khắt khe hơn nhiều. Nội học lớp ba là bị học sinh “khá” thì khi mình đứng ở hạng khá thì mẹ của mình sợ quá nên bắt đi học thêm với giáo viên lớp bốn. Đâu phải là mình được dạy one on one đâu, học với một nhóm luôn từ 6 giờ đến 9 giờ mới được đi về. Thì mình cảm nhận được sự khó khăn. Giống như mình cứ cấm đầu học không thôi chứ không được thoải mái như những người xung quanh mình.
Nhưng bên Việt Nam là phải học như vậy mới có thể được điểm cao. Còn không thì chỉ có thể là học sinh hạng khá hoặc học sinh hạng trung bình thôi.
Bên đây thì dễ hơn nhiều - giáo viên cũng không có nghiêm túc, nghiêm khắc với học sinh. Ví dụ, ở bên Việt Nam mà thấy học sinh cầm bút hoặc viết bằng tay trái là họ sẽ sửa để mình viết tay phải. Chứ mình không có được viết bằng tay trái - tại khái niệm của Việt Nam là viết tay trái là sai. Mỗi người một khái niệm nên mình cũng khó mà sửa được. Thêm một cái nữa là bên Việt Nam hay tập viết chữ, ai viết càng đẹp là sẽ càng được khen. Còn ai viết xấu quá thì thôi.
NL: Theo phong tục của người Việt Nam chúng ta thì những ngày lễ đặc biệt gồm có Tết Nguyên Đán, Tết Trung Thu, Phật Đản và v.vv. Như vậy thì gia đình của bạn đã duy trì được nền văn hoá này như thế nào khi phải sinh sống tại một đất nước khác không phải là Việt Nam và vào những ngày lễ như vậy thì gia đình bạn sẽ làm gì?
TD: Nhà mình thì gần hết những ngày của Việt Nam như Tết Nguyên Đán hoặc Phật Đản thì nhà của mình có tổ chức. Nói cho đơn giản thì đã trở thành một thói quen từ lúc ở Việt Nam rồi. Như ngày Phật Đản thì gia đình sẽ nấu bún bò chay, bún riêu chay cho Chùa. Trước đó mình cũng có thể phụ. Hoặc bún chả giò chay cho Chùa. Gia đình cũng kêu mình xuống giúp phụ và mình cũng hiểu được hôm nay là làm cho lễ Phật Đản - mình làm như vậy là để tích phước. Còn Tết Nguyên Đán thì vui ở một điểm là ngày 30 tết vào buổi tối là đi hái lộc. Còn nhỏ thì đi nhiều hơn còn bây giờ thì nếu buồn ngủ quá thì cha mình sẽ đi một mình, không có rủ. Xong qua mùng 1, mẹ của mình sẽ nấu một mâm cơm chay để cúng tổ tiên ông bà. Chuẩn bị cây mai để chưng, rồi có bánh tét, có cơm chay. Nhà là sẽ bắt ăn chay ngày đầu tiên nhưng có một lần mình ăn chay
cũng được một tuần xong rồi bỏ tại vì nhà cũng có đồ chay thì mình ăn chay. Cũng có nấu thịt kho, canh khổ qua. Xong sum họp gia đình - một năm thì nguyên gia đình tụ lại chơi lô tô. Mùng 1, mùng 2 thì bà Ngoại qua nhà lì xì cho mấy đứa nhỏ. Bây giờ lớn rồi thì lì xì lại cho bà Ngoại.
English Transcript
Thuỳ Dương Interview: June 3, 2021
Interviewer: Nhu Le
Nhu Le: First, can you introduce yourself, including your name, and what is your current job in the Portland Metro area?
Thuỳ Dương: My name is Thuỳ Dương, I am currently working at a milk tea shop.
NL: Where did your parents or you grow up in Vietnam before?
TD: Our family lived in Tien Giang, My Tho, [in the] Binh Duc area.
NL: Why did your family or yourself decide to leave your hometown and come to the United States? What fate brought you to Portland? Why did you come and live in this Portland city and not another?
TD: My auntie, grandmother, and uncle were boat people who came here, so we followed their steps, but it was not [because of] fate or coincidence.
NL: How old were your parents when they left Vietnam? Do they ever share their feelings or thoughts about when they left?
TD: When my parents left Vietnam, they were in their thirties or forties, about ten years ago. It is sad to leave for sure, because either way, it is our homeland. My father’s parents, grandpa, and grandma are especially old, living in Vietnam, but we do not have the opportunity to visit often. Yet in Vietnam, the economy is difficult and it is impossible to earn enough money to support the family, so we decided to come here. After coming here, my father has not been able to return to Vietnam for more than five years. After those years, there was a time when my grandmother was sick, so he had to go back to Vietnam. The next time, my grandma passed away. A year later, my grandpa passed away. Because of that, my parents are also sad, but my parents want my future to be better.
NL: What was your first impression of Portland?
TD: At that time, it was very new, because I had lived in the countryside before—Binh Duc, My Tho, Tien Giang—but it was not a big city, so when I came here, everything was different. I stepped into someone [else’s] country and did not even know the language here. It was almost like I was entering another world.
NL: When you were on your way here from Vietnam, did you or your family have any difficulties? Or do you have any fond memories?
TD: Going from Vietnam to the U.S., there is a layover in Japan. I really did not know anything, including English, you know. Therefore, we were just looking around. Fortunately, I have an older sister, who knows a little English, so she also led us from one place to another, but it was not as fun as I would have imagined. After that, I was also impressed because there were new things in Japan. Since I was living in Vietnam's countryside, when I saw the elevators, I thought it was a good construction because it helps people stand in one place without their legs getting tired. Then as children, we also ran around there to play and then went back to the place to board the plane. But after the flight, I was lying dead [laughing]. I was so tired, the flight took hours to arrive.
NL: What do you think about Portland's living, environment, and climate?
TD: Portland's life, compared to Vietnam, is not as fun and energetic. In general, there are many activities for people to participate in but not many, nor as often. Compared to Vietnam, it is not as fun here. Even at night, for example. For instance, if I want to go out to eat late, or go anywhere, there is no place that is open late. Staying at home—not doing anything. The environment is comfortable, the climate is also easygoing. Winter is a bit cold—if you do not go downtown, it will be better [laughs].
NL: Please describe your neighborhood in Portland when you first arrived. What is
your most unexpected, memorable thing?
TD: Back then it was on Southeast 82nd, near Kelly Elementary School. That area—I do not remember much either. But in general, everyone in the neighborhood minded their own business. There is no such thing [in Vietnam]—there is closeness in daily life, in the difficulties and tribulations, as well as in the joys of people living close to each other. In Vietnam, I may know "Mrs. A" and "Mrs. B" next to my house and I may know the lady selling duck eggs on the street. Here, I do not know anyone. However, the most memorable thing is when I walked into our house, filled up with about three to four people living together in one room setting. Because when we first came, no one had the money to move out. It was very crowded, but it was also fun because anyway, we could spend more time together. Now, everyone is at their own home, meeting each other once a month, but not often [laughs].
NL: Personally, when you first came to the United States in general and Portland in particular, did you find anything surprising?
TD: The struggle is about the English language. In Vietnam, there is no opportunity to improve much knowledge. I just finished fourth grade and had to come here, so I did not know English. There are people my age who have the opportunity to learn English but I do not. Secondly, I was born in November, so when I came here, the school forced me to retake a class, third grade. But I felt [it was] very unreasonable because I had already finished third grade in Vietnam. Why are you forcing me to study again? Fortunately, the school was pleasant, so if I wanted to enter fourth grade, I had a choice to do so. If I passed the OAKS test at the end of the school year, I would be promoted to the next class. If I did not pass, I would have to study again for another year. Gladly, when I took the test, my results were enough to pass the class. [I was] generally surprised by the way they divided the class. If you are born in August to November, you are required to stay in one class lower. It is not fair in my opinion, but if I can skip, I will just skip.
NL: Have you witnessed the difficulties and challenges your parents faced when they first came to the United States?
TD: Yes. Like I said, we did not know how to drive or speak any English either. The hardest thing I could witness was when my mother took the driver's license test, it took her about nine times before passing. Because she does not know English. When she hears people speaking in English, she gets anxious. After that, she had to retake the test nine times before she could start driving. Then, when my parents received any mail or letter, she had to ask my youngest aunt to translate it for her. Up to one point, my aunt said, "Now you have to let your children practice reading it themselves, not just ask me to translate it all the time." After that, we started to self-study this and that—self-interpreting correspondence. I did not really like it at first, so I kept wondering why I had to translate. But now I understand, if I do not read those letters, how will I know if we have something, owe any debt or not?
NL: When you first came here, did you feel isolated? And now, have you gotten used to life in the U.S. yet?
TD: I do feel isolated from time to time, but I do not know what to do. I just have to get used to it. Recently, I do not know English, I am not close to anyone. There are close friends, but most of them are boys, so they do not understand me thoroughly. When I went to middle school, I was quiet. Fortunately, I got to meet and know a friend named Thu, and Thu also helped. I was more open with people surrounding me. But if you want to be open about getting used to American life, in my opinion, you should go to work to interact with Americans more so that you can feel the difference and be more confident. It is not good to stay in the Vietnamese community forever. When you come here, you should integrate with the Americans so that you can get acquainted and be more confident when communicating.
NL: Between the educational environment in the U.S. and the education in Vietnam, do you see any differences?
TD: Yes—very different. In Vietnam, even though I did not finish high school yet, I
understood the difficulties. Education in Vietnam is much more rigorous. When I was in third
grade, my mother was so scared that I was forced to take extra classes with a fourth grade teacher when I was in a “good” grade. It is not like I was taught one-on-one, I studied with a group of students from 6 PM to 9 PM before I could go home. Then I feel the difficulty. It was like I was only studying, I was not as free as the peers around me. But in Vietnam, you have to study like that to get high scores. Otherwise, you can only be a student who receives an average grade. It is much easier here—teachers are not serious and strict with students. For example, in Vietnam, if teachers or instructors see students holding a pen or pencil with their left hand, they will correct them so that they can write with their right hand. In Vietnam, it is wrong to be left-handed. It is understandable, since every culture is different, so it is hard for us to correct them. One more thing is that in Vietnam, students tend to practice writing—whoever writes better will be praised. Anyone who writes badly… oh well.
NL: According to our Vietnamese custom, special holidays include Lunar New Year, Mid-Autumn Festival, Buddha's Birthday, and so on. How has your family maintained this culture when living in a country other than Vietnam and on such holidays, what will your family do?
TD: In my family, we do celebrate most of the holidays of Vietnam such as the Lunar New Year or Buddha's Birthday. To put it simply, it has become a habit since being in Vietnam. Like on Buddha's Birthday, our family will cook vegetarian vermicelli or vegetarian spring roll for the Temple. My family also asked me to come down to help, and I also understand that today is for Buddha's birthday—I do it to accumulate blessings. As for the Lunar New Year, it is fun at one point that on the thirtieth day of the New Year (according to the Lunar Calendar), in the evening, we go to harvest the luck—the custom of breaking tree branches (buds) to bring home for good luck. When I was a child, I went more, but now, if I am too sleepy, my father will go alone, without invitation. After the first [day of Lunar New Year], my mother will cook a tray of vegetarian foods to worship the ancestors. Prepare the apricot tree for distillation, then we have banh tet and vegetarian meals. My family is going to make it vegetarian for the first day, but there was a time when I was a vegetarian for a week and then quit because I also had vegetarian food at home, so I became a vegetarian. There is also cooked braised meat, bitter melon soup. After the family reunion—[once] a year—the whole family gathers to play bingo. On the first and second, my grandma will come to the house to give lucky money (lì xì) to the children. Now that I am older, I give my red envelopes (lì xì) to my grandma.